آوینی، شخصیتی همه جانبه

ویژه نامه شهادت شهید آوینی 3

من بارها تاکید کرده ام با اینکه شهید آوینی را به عنوان کارگردان یا فیلم ساز مطرح می کنند چندان موافق نیستم و نسبت به دیگر ابعاد شهید آوینی بی انصافی می شود. موضوع فیلم یازی و کارگردانی ایشان کار بزرگ ایشان نبود، بلکه آوینی کارهای دیگری انجام داد که حماسه ساز بود.

 

شهید آوینی از ابتدا نه فیلم ساز بود و نه ادعای فیلم سازی داشت، اما مدیر خوبی بود. از همان روز اول که وارد این عرصه شد فهمید که اندیشه است که حرف اول را می زند و این موارد ابزار هستند، حتی کارگردان! یعنی یک کارگردان ممکن است تکنسین خوبی برای انتشار یک اندیشه باشد. اما یک فرد دیگری اندیشه ای را با کمک او منتشر کند. حالا در مقام قضاوت به فردی باید بها داد که آن اندیشه را داشته است نه تکنسین و عوامل کار.

من به عنوان یک فیلم ساز و کارگردان که نمی توانم علیه خودم صحبت کنم اما این یک واقعیت است که همین اندیشه عالی و ناب است که در یک اثر هنری حرف اول را می زند؛ حالا گاهی این توسط یک کارگردان مطرح می شود، یا گاهی دو نفر با هم آن را ایجاد می کنند.

آوینی از این جنس بود در موقعیتی وارد تلویزیون شد که نیاز بود این حرف ها زده شود. درست خاطرم هست روز اولی که به تلویزیون آمد. آمد خود را معرفی کرد و گفت من از گروه جهاد هستم. با این حال آوینی به عنوان کسی که خوش فکر است و ایده دارد مطرح بود به این عرصه وارد شد و آوینی مهندسی خیلی خوبی برای این عرصه پایه ریزی کرد. خیلی زود فیلم و عوامل موثر در این عرصه را مثل کارگردان، صدا بردار، تدوینگر و... را شناخت ولی فهمید که این حلقه یک چیزی کم دارد و آن اندیشه است. پس به دنبال اندیشه رفت.

آوینی با بچه های تازه کار و مبتدی شروع کرد اما چون اندیشه پست سر کار او بود کارهای عالی بوجود آورد. یعنی گروه را جمع می کرد و می گفت چه چیزهایی بگیرند، بعد روی میز تدوین

خودش با اندیشه ای که داشت آن را تدوین می کرد و کار را جمع می کرد.

تکنیک خیلی چیز خاصی نبود بلکه آن آوینی به آدم اندیشمند شروع به تدوین کرد که اینها شد فیلم های سری اول مثل خان گزیده ها و یا بشاگرد که همه نشانه اندیشه این آدم بود. این آدم کارگردان نیست چیزی بالاتر از آن است.

آوینی خیلی زود اصول تدوین را آموخت و آن بصورت خودآموز. با اینکه سینما نخوانده بود حرفهایی می زد که من به عنوان یک فردی که سینما خوانده خیلی از حرفهایش خوشم می آمد. مثلا می گفت زیاد کات نزنید. حس کرده بود کات کردن قطع احساس است. فقط موقعی که نیاز است کات کنید. می گفت کات نکنید بگذارید تمام احساس فضا در فیلم شما حضور داشته باشد. من می فهمیدم که او سینما نخوانده اما حرفهایش حرف های بدیعی می زند.

این باعث شد که خودش راه خودش را پیدا کند و کسی هم در این راه به او کمک نکرد. این امکانات در اختیار صدها نفر دیگر هم بود اما در این میان او تنها بروز کرد. چرا؟ چون ذاتش و درونش را آن همراه بود و اینکه توانست آنها را وارد فیلم کند. یعنی اینکه بتواند آن اندیشه را در فیلم و صدا و تصویر در بین مردم منتشر کند.

پس مهمترین نکته در مسئله فیلم سازی اندیشه او و مهندسی او بود که ر پشت این آثار وجود داشت و این موضوع را در حد یک مستند ساز یا کارگردان پایین نیاوریم. آن چیزی که وجود دارد این است که او آسمانی فکر می کرد و توانست آن فکر را هم منتشر کند. این به نظر من مهمترین بحثی بود در این رابطه می شد بیان کرد.

محمد رضا اسلام لو