یک ژنرال نابغه

ویژه نامه شهادت شهید باقری 6

 شاید روزی که "بچه آن قدر ضعیف بود او را لای پنبه گذاشتند و تا بیست روز صداش در نمی آمد و نمی توانست شیر بمکد" کسی فکر نمی کرد این فرزند بماند چه رسد به اینکه روزی کسی بشود که پشت دشمن از شنیدن نامش بلرزد. اما مادرش می دانست، می دانست که سهم او نیست، "برای ماندنش نذر امام حسین کردند. به ش گفتند «غلامِ حسین» و وقتی بچه ماند باید نذرشان را ادا می کردند. غلامحسین دو ساله بود که رفتند کربلا." مادرش می دانشت که روزی غلامحسین اش نذر حسین(ع) خواهد شد.

اما داستان لرزیدن دشمن چیست؟ این خود وصفی جدا می طلبد که:" در عملیات یکی از درجه دارهای ارتش عراق را اسیر کرده بودیم. اتاق بازجویی کنار بهداری بود. حین بازجویی از بهداری صدای کلنجار پرستارها با یکی از بسیجی ها می اومد که می خواستن درمانش کنن ولی دائما می گفت می خواد بره خط. کار داره. فرمانده عراقی صدای اسن بسیجی رو که شنید رنگش پرید و سکوت کرد. رو کرد به من و گفت: این ژنرال شماست! گفتم نه! این یه بسیجی ساده است. گفت نه! من این صدا را می شناسم. من این صدا را از پشت بی سیم شما را شنیده ام. این ژنرال شماست. تمام عملیات را این صدا مدیریت می کرد! وقتی رفتم بهداری دیدم حسن باقری روی تخت دراز کشیده است!"

جوانی که حتی در روزهای اول مسیر خرمشهر را نمی دانست اما بعد از مدتی استعداد و نبوغش کشف و در عرض چند ماه فرمانده اطلاعات عملیات منطقه جنوب شد. شهید باقری با چهره ای نوجوان در میان فرماندهان بزرگ ارتش به مانند یک ژنرال کهنه کار سخنرانی می کرد و آنچنان پیش بینی هایش درست بود که گاهی فرماندهان تصور می کردند که او یک پیشگوست اما راز نبوغ او زمانی آشکار شد که همرزمانش پس از شهادت او در اتاقش را باز کردند و نقشه های جنگ را در آنجا یافتند. فضای قرارگاه گلف یا اتاق جنگ در اهواز (مقر اصلی فرماندهی کل جنگ) گویای خاطرات بسیار از حضور این نابغه جنگ تحمیلی است که ساعتها پس از شناسایی به اتاق شخصی اش که هیچ کس جز خودش حق ورود به این اتاق را نداشت، به سر می برد و بسیاری از عملیاتهای بزرگ جنگ را در آنجا طراحی کرد. طراحی ها او در اطلاعات و عملیات سپاه وقتی خود را به رخ کشید که علیرغم شهادت او در سال دوم جنگ نقشه شناسایی او از جبهه ها تا انتهای جنگ مورد استناد همه سرداران در عملیات ها بود.

در رابطه با نبوغ شهید باقری، سردار رحیم صفوی در بیان خاطره ای در مورد اولین دیدار مقام معظم رهبری با شهید باقری می گوید:"در یکی از جلسات شورای عالی دفاع که به ریاست بنی‌صدر تشکیل شده بود، من و شهید حسن باقری حضور داشتیم. برادران ارتشی گزارش‌هایشان را دادند و مسائلی را از زاویه دید خودشان مطرح کردند. بعد نوبت به ما رسید. من به حسن باقری ـ که مسئول اطلاعات بود ـ گفتم که شما برو پای نقشه. حضرت آقا یک نگاهی به ما کردند. آن موقع خود من حداکثر 50 کیلو بودم؛ خیلی لاغر. فانوسقه را دو دور، دور کمرم می‌بستم. حسن باقری که دیگر از من خیلی لاغرتر بود. آقا یک نگاهی به ما کردند که این جوان حالا جلو بنی‌صدر چه می‌خواهد بکند؟ حسن باقری رفت و قشنگ تمام خطوط جبهه نبرد را به صورت دقیق توضیح داد؛ این جا چه واحدی از دشمن هست، چه لشگری هست، چه ارگانی هست، حتی دشمن از این جا می‌خواهد حرکت کند به کدام سمت و... وضعیت جبهه‌ها و خاکریزها را خیلی دقیق تشریح کرد. هرچه حسن باقری بیشتر حرف می‌زد، آقا خوشحال‌تر می‌شدند که بچه‌های انقلاب و بچه‌های امام(ره) این‌طور دقیق و مسلط به مسائل نظامی نگاه می‌کنند. آن جلسه هم برای ما و هم برای حضرت آقا بسیار جالب و زیبا بود."

از جالب ترین ابتکارات شهید باقری در مورد کدها بیسیم بود. در اوایل جنگ کدهای بیسیم معمولا نام پرندگان یا اسامی خواننده‌ها بود که او پیشنهاد استفاده از نام ائمه اطهار و اصحاب پیامبر را دادند. تشکیل بایگانی اسناد جنگ، ترجمه اسناد و شنود بی سیم دشمن، طراحی گردانهای رزمی و سازماندهی آن از دیگر اقدامات ماندگار شهید باقری در طول جنگ تحمیلی است. نبوغ و استعداد شهید باقری نه تنها در طراحی و پیش بینی نظامی که در انتخاب فرماندهان برجسته هشت سال دفاع مقدس شگفتی ساز شد به طوریکه توانایی بسیاری از فرماندهان جنگ تحمیلی همچون شهید زین الدین، شهید حسین خرازی و ... را کشف و برای فرماندهی به سپاه معرفی کرد.

شهید حسن باقری بعد از عملیات فتح المبین و موفقیت آن، طرح عملیات بیت‌المقدس را برای آزادسازی خرمشهر در قرارگاه کربلا و در جمع سایر فرماندهان آن روز جنگ ارائه کرد. در این طرح قرار شد، ۴۰ تا ۵۰ هزار نیرو را از رودخانه کارون، شبانه به مواضع دشمن انتقال داده تا نقاط اصلی دشمن را به دست بگیرند. طرح این عملیات ۲۰ شبانه‌روز در قرارگاه کربلا با حضور فعال شهید حسن باقری، شهید علی صیاد شیرازی، سردار غلامعلی رشید، سردار محسن رضایی، سردار یحیی رحیم صفوی و سایر فرماندهان یگان‌ها و لشگرهای سپاه و ارتش بررسی و تصویب شد. بنابر طرح شهید باقری عملیات در چهار مرحله انجام شد؛ مرحله اول عملیات: عملیات در بامداد 10 اردیبهشت ماه سال 61 با سه قرارگاه عملیاتی قدس، فتح و نصر به فرماندهی قرارگاه مرکزی کربلا آغاز شد و رزمندگان با عبور از کارون موفق شدند به جاده اهواز – خرمشهر دست یابند.

مرحله دوم عملیات: در این مرحله که در ساعت 22 و 30 دقیقه، 16 اردیبهشت 61 آغاز شد رزمندگان قرارگاه‌های فتح و نصر در محور حسینیه به نوار مرزی رسیدند. بنابراین دشمن مجبور شد از هویزه و جفیر عقب‌نشینی کند.

مرحله سوم عملیات: در ساعت 22، 19 اردیبهشت آغاز وهر چند تلفات و خسارات سنگین بر دشمن وارد آمد, لیکن هوشیاری و تمرکز نیروهای عراقی در خطوط پدافندی موجب شد رزمندگان نتوانند بر اهداف تعیین شده دست یابند.

مرحله چهارم عملیات: در این مرحله که با سه قرارگاه عملیاتی فتح، فجر و نصر در ساعت 22 و 30 اول خرداد 1361 آغاز شد. قرارگاه نصر توانست جاده خرمشهر – شلمچه را مسدود کند و قرارگاه فجر نیز موفق شد ضمن تامین پل نو در محور نهر ارائض نیروهای خود را به اروند برساند.

در این میان قرارگاه فتح به دلیل حساسیت و هوشیاری فوق‌العاده دشمن نتوانست به اهداف مورد نظر دست یابد.دشمن برای از محاصره خارج کردن نیروهای خود در اطراف نهر ارایض و پل نو از سمت غرب شملچه و شرق، خرمشهر پاتک‌های شدیدی را آغاز کرد. لیکن با مقاومت یگان‌های خودی مستقر در منطقه مزبور این پاتک‌ها به شکست انجامید. سپس نیروهای دشمن مستقر در شمال شرقی خرمشهر برای دفاع هر چه بهتر از شهر به داخل شهر خوانده شدند. پس از این عقب‌نشینی نیروهای عراقی در حالیکه با کمبود آب، غذا و مهمات مواجه بوده و در نتیجه مقاومت خود را بی‌تاثیر می‌دانستند صبح روز سوم خرداد 61 با اسارت نیروهای عراق خرمشهر آزاد شد. بعد از این عملیات بود که سلسله عملیات های ایران آغاز شد، عملیات هایی که البته شهید باقری با همه آنها موافق نبود اما به فرمان فرماندهان و اجماع آنها تن داد و در نهایت در در ۹ بهمن ۱۳۶۱ وقتی در منطقه فکه مشغول شناسایی منطقه دشمن و آماده سازی عملیات والفجر مقدماتی بود، در سنگر دیده بان مورد اصابت گلوله خمپاره قرار گرفت و در حالی که تنها ۲۷ سال داشت به شهادت رسید.